Wat kunnen we leren van bestaande creatieve broedplaatsen bij de inzet van de financiële impuls vanuit Triodosbank en het College?

Triodos en het College hebben een nieuw fonds voorgesteld voor creatieve broedplaatsen in Utrecht. Wat kan het eigenlijk voor de transitie van een (probleem)wijk betekenen als een projectbureau of andere externe partijen geld en middelen investeren in een creatieve broedplaats?

Uit een recent onderzoek naar de creatieve broedplaats Eiland8 te Kanaleneiland blijkt dat sinds de inzet van het extern ingezette projectbureau de creatieve sector zichtbaarder, tastbaarder en concreter aanwezig is geworden binnen het gebied van Eiland8. Vanuit alle inzet van het Projectbureau Eiland8 (PE) blijken voornamelijk twee zaken effectief te zijn voor de wijktransitie. In de eerste plaats hebben de door het PE geïnitieerde of ondersteunde projecten binnen het gebied voor een verbeterde (fysieke) zichtbaarheid van de creatieve sector gezorgd. In de tweede plaats vormt het ontstane netwerk  versterkt door de inzet van het PE voor een leefbaardere en veiligere wijk. Zowel online als offline is er namelijk een los-vaste groep van bekenden en vrienden. De onderlinge bekendheid en ontmoeting creëert een soepele en snelle uitwisselingen van ideeën en inspiratie. Uit het online en offline netwerk vloeit naast de vele samenwerkingsverbanden ook een vorm van sociale cohesie en veiligheidsgevoelens voort.

Dit alles heeft tot gevolg dat voornamelijk het gebied tussen de acht flats aan een zekere veranderingen onderhevig is. Het effect op de probleemwijk in zijn geheel is echter beperkt. Een positieve imagoverandering van het gebied is dan ook beperkt. Hoe zorg je er nu voor dat een gebied zoals Eiland8 niet alleen lokaal effect heeft? Oftewel; wat kunnen we leren van Eiland8 voor de ontwikkeling van andere creatieve broedplaatsen? Hoe besteden we het fonds op een juist manier?

What’s to learn?

Creatief netwerk: leefbaarheid, veiligheid en sociale cohesie

Een creatief netwerk vormt samen met een lage huurprijs een sterke aantrekkingskracht op jonge startende creatieve ondernemers. Het bestaan van een sterk intern netwerk heeft hiernaast binnen de creatieve broedplaats effect op de openbare ruimte; het gebied wordt als leefbaarder en veiliger ervaren en ook de harde cijfers van woninginbraken en straatvuil dalen. Het netwerk verzorgt dus een duale rol; enerzijds versterkt het de sociale cohesie en onderlinge samenwerking in het gebied en anderzijds zorgt het netwerk voor een doorlopend aanbod van nieuwe jonge en creatieve huurders welke aansluiten bij de bestaande bewonersgroep. Het ontstaan en ondersteunen van een netwerk door een ontmoetingsplek, projecten, social media en evenementen is stap één voor een succesvolle broedplaats.

Versterking van lokale economie

Vanuit het creatieve draagvlak kunnen andere lokale organisaties of initiatieven in de wijk ondersteund worden. De vaak startende ondernemers in broedplaatsen zijn enthousiast om lokale initiatieven op te zetten of te ondersteunen vanuit hun talent. De creatieve ondernemers kunnen vanuit de broedplaats professionele relaties opbouwen. Het is een win-win situatie: zij bouwen aan hun portfolio & vanuit de wijkeconomie worden lokale initiatieven ondersteund en versterkt. Belangrijke culturele spelers in het gebied dienen hiervoor via een soort cultuurmakelaar met een broedplaats gekoppeld te worden.

Zichtbaarheid creatieve sector verbeterd wijkimago

Creatieve ondernemers genereren nieuwe informatiestromen naar de wereld toe over een gebied. Creatieve projecten hebben een positief effect: een gedevalueerd gebied straalt ontwikkeling en nieuwe ideeën uit en de negatieve nieuwsberichten worden vervangen door positief nieuws. Projectbureau’s binnen broedplaatsen kunnen hiervoor de projecten stimuleren welke de creatieve en culturele sector versterken en zichtbaarder maken. Binnen Eiland8 zorgt bijvoorbeeld graffiti op de flats in het gebied voor een zichtbaar creatieve uitstraling en trekt het project ‘Knalland’ veel aandacht in de media. Knalland is een groep muzikanten uit Eiland8 welke een album hebben gemaakt en nationale bekendheid hebben verworven. Broedplaatsen maken zichzelf niet alleen offline maar ook online en in de media zichtbaar, zoals het ‘Stop Art Now’ project. Broedplaatsen leggen dus een nieuwe levendige laag van creativiteit over gedevalueerde gebieden.

Terug naar Eiland8. Deze broedplaats groeit, bloeit en wordt sterker. Het is nu zaak om door meer samenwerkingen met andere creatieve instellingen, bedrijven, bezoekers, beleidsmakers een sterk en duurzaam netwerk op te bouwen. Welke zich zowel online als offline afspeelt. Pas dan ontstaat er een duurzame culturele broedplaats met ‘overspilleffect’ op de gehele wijk en stad. Eiland8 is nu nog een verborgen schat in Utrecht, maar wel één in de vorm van een eiland van ontwikkeling. En ontwikkeling heeft tijd nodig om te groeien. Maar met een beetje bloed, zweet en creativiteit komen ze er wel.

Lees verder over het plan ‘The COOP’ door S. Hijlkema, waarin zij het onderzoek naar Eiland8 en de hierin gebleken kansen handen en voeten geeft.